INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Wojciech Bystrzonowski h. Sokola  

 
 
1699-04-13 - 1782
Biogram został opublikowany w 1937 r. w III tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Bystrzonowski Wojciech, h. Sokola (1699–1782), jezuita, matematyk, popularyzator nauk przyrodniczych i matematycznych. Ur. 13 IV w Kiełczynie, pochodził z Lubelskiego, do zakonu wstąpił w r. 1713, po zwykłych studiach uczył 6 lat w klasach niższych do retoryki włącznie, dwa lata wykładał matematykę w Krasnymstawie, 3 lata filozofię w Lublinie, 10 lat teologię tamże, poczem był rektorem w Poznaniu, Lwowie, Lublinie (2 razy), Jarosławiu, prowincjałem prow. małopolskiej (1767–70), wreszcie instruktorem trzeciej próby w Jarosławiu, gdzie go zastała kasata. Późniejsze jego dzieje są nieznane. Działalność B-go jako jezuity rozpada się na trzy pola o różnej wartości. Jako długoletni przełożony, o wybitnych zdolnościach administracyjnych, dbał o pracę zewnętrzną, apostolską, o stosunki, wspaniałość kościołów i nabożeństw, a mniejszą uwagę zwracał na szkoły. Na czas jego rządów prow. małopolską przypada załamanie się pracy szkolnej i kulturalnej tej prowincji z powodu trudności politycznych. Wiele zasług położył przez propagowanie w szerokich masach szlachty i mieszczaństwa zdobyczy nauk przyrodniczych, technicznych i astronomicznych. B. był jednym z pierwszych w Polsce wydawców zreformowanych kalendarzy, zwalczających dawne zabobony. Sam samouk, przystępnie i interesująco w Informacji Matematycznej (1743), niby w podręcznej encyklopedii, dał w skrócie całość wiedzy o rzeczach, zebrawszy razem artykuły z kalendarzy przez siebie układanych. Ujemne natomiast miała skutki działalność B-go jako teoretyka wymowy i kaznodziei. Razem z A. Malczewskim, F. Grodzickim i K. Wieruszewskim wystąpił przeciw książce Konarskiego »De emendandis eloquentiae vitiis« i wydał zbiór ćwiczeń retorycznych: Polak sensat w liście, w których po raz ostatni przemówiła zepsuta wymowa XVII w. Zmarł w r. 1782 w Lublinie.

 

Archiwum Centralne T. J., Poloniae Catalogi; Bednarski St., Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce, Kr. 1933; Enc. Jezuitów; Załęski, Jezuici w Polsce, III; Janik, Z dziejów wymowy XVII i XVIII w. (Pamiętnik Lit. 1908); Smoleński, Przewrót umysłowy w Polsce, Kr. 1891.

Stanisław Bednarski T. J.

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.    

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.